آندومتریوز
یکی از بیماری‌های شایع در زنان، بیماری اندومتریوز است، که از هر چهار‌نفر یک نفر به آن مبتلا می شوند. این بیماری زمانی بروز پیدا می‌کند که غدد آندومتریال و بستره رحم در بیرون از رحم رشد کنند. لگن جزو فراگیر‌ترین قسمت در بدن برای بروز آندومتریوز است. در این حالت، مخاط رحم فعالیت زیادی داشته و در بیرون از محل اصلی تشکیل می‌شود. بافت آندومتریوز در تمام بافت‌های بدن به غیر از طحال می‌تواند تولید شود، در قسمت تحتانی بدن در ناحیه تخمدان‌ها بیشتر از سایر اندام‌ها به‌وجود می‌آیند. به هنگام عادت ماهیانه این نواحی خونریزی می‌کنند و باعث می‌شود زنان در این مدت درد و ناراحتی زیادی را تحمل کنند. شیوع آندومتریوز تاکنون مشخص نشده است ولی محققان سرایت این بیماری را ۱–۱۰ درصد تخمین می‌زنند. میانگین سنی ابتلا به این بیماری ۲۵ تا ۴۰سالگی بوده است. بیماری آندومتریوز ۵ تا ۳۵ درصد منجر به نازایی در زنان می شود.
علائم بیماری آندومتریوز
- درد لگن، از اولین و بارزترین علائم آندومتریوز است، این درد با گذشت زمان بدتر می‌شود. درد لگن و گرفتگی عضلات ممکن است قبل از عادت ماهیانه شروع شده و چندین روز بعد از عادت ماهیانه ادامه داشته باشد.
- داشتن عادت ماهیانه دردناک
- ممکن است در زمان قاعدگی خونریزی بیش از حد باشد و یا حتی بین دو قاعدگی خونریزی داشته باشید.
- درد در هنگام و یا بعد از نزدیکی با همسر
- درد زمان اجابت مزاج و ادرار کردن
- احساس گرفتگی شکمی در زمان رابطه زناشویی
- نازایی در زنان
- درد در هنگام معاینه ناحیه لگن
- اسهال
- یبوست
- خستگی
- نفخ و حالت تهوع در زمان قاعدگی
علائم آندومتریوز در زمان بارداری به‌طور موقت و با قطع پریودها در یائسگی علائم آن بطور کلی ازبین می‌رود.
عوامل افزاش دهنده ابتلا به بیماری آندومتریوز
- بیشتر در افرادی با رده سنی سی تا 40 سال و افرادی که باردار نشده اند مشاهده می شود.
- مبتلا شدن یکی از افراد خانواده یا حتی نزدیکان به این بیماری
- مصرف الکل
- نداشتن فعالیت های ورزشی
- مصرف کافئین
- داشتن خونریزی زیاد در عادت ماهانه یعنی بیشتر از 7 روز
- بیماری های خود ایمنی
- داشتن آلرژی (آسم)
- مبتلا بودن به سرطان تخمدان و سرطان سینه
علت بیماری آندومتریوز
ارتباط آندومتریوز با نازایی
تشخیص بیماری آندومتریوز
مراحل تشخیص بیماری آندومتریوز شامل مواردی است که پزشکان در این خصوص انجام می‌دهند، از جمله: پزشک متخصص در مورد علائم عادت‌های ماهیانه بیمار و سوابق پزشکی و خانوادگی او سوالاتی می‌کند. پزشک زنان چکاپ‌های لگنی را انجام خواهد داد. در این شرایط ممکن است پزشک همه قسمت‌های تحتانی بدن را معاینه کند. اگر پزشک متوجه شود که بیمار به آندومتریوز مبتلا است، ابتدا چند ماه برای بیمار دارو تجویز می‌کند. اگر با مصرف دارو شرایط بیمار بهتر شود، احتمالا بیمار به اندومتریوز مبتلا بوده است. برای تشخیص آندومتریوز و یافتن علائم کیست تخمدان، بیمار باید سونوگرافی، MRI یا سی تی اسکن انجام شود تا تصویری از داخل شکم به دست آید. برای اینکه پزشک مطلع شود که بیمار به آندومتریوز دچاراست، جراحی لاپاراسکوپی را انجام می‌دهد. در این جراحی، معاینه بیمار با لوله‌های نازکی که دارای دوربین کوچکی است با ایجاد برشی کوچک بر روی شکم، آغاز میگردد. در هنگام جراحی لاپاراسکوپی چنانچه پزشک بافت اسکار یا کیست خونی را مشاهده کند، اقدام به خارج کردن آن‌ها از بدن بیمار می‌کند.
درمان بیماری آندومتریوز
- داروهای ضد درد و مسکن همچنین هورمون درمانی: بر روی کاهش درد در بیماری آندومتریوز، تاثیر گذار خواهد بود. کم و زیاد شدن هورمون‌ها در طول دوره قاعدگی سبب می‌شود، آندومتر ضخامت یافته و خونریزی کند. با استفاده از این روش درمانی، رشد بافت آندومتر کم می‌شود.
- جراحی: اگر به بیماری آندومتریوز مبتلا هستید و قصد دارید باردار شوید، برای برداشتن آندومتریوز در شرایطی که رحم و تخمدان‌تان سالم بمانند، جراحی روشی مفید خواهد بود.
- روش کمک باروری: لقاح آزمایشگاهی برای باردار شدن نسبت به عمل جراحی انتخاب بهتری است.
- هیستروکتومی: در موارد شدید آندومتریوز جراحی برای خارج کردن رحم و تخمدان باید انجام گیرد. اما تنها نباید به این روش اکتفا کرد زیرا استروژن توانایی تحریک آندومتریوز به‌جا مانده در آن ناحیه را دارد. باید گفت که بعد از هیسترکتومی، بارداری برای زنان ممکن نخواهد بود.
سخن آخر
در بیماری آندومتریوز مخاط رحم پرکار بوده و در بیرون از محل اصلی تشکیل می‌شود. این بافت احتمال دارد که در تمام بافت‌های بدن به غیر از طحال ساخته شود، اما در۵۰ درصد موارد در لگن دیده شده، لگن تخمدان‌ها بیشتر از دیگر اندام‌ها به‌وجود می‌آیند. همزمان با قاعدگی این نقاط خونریزی می‌کنند و دشواری‌های فراوانی برای فرد به‌وجود می‌آورد. بیماری آندومتریوز در ایران، بیماری ناشناخته است، درمانی مشخص و مراکز درمانی زیادی برای آن وجود ندارد. تعداد مراکزی که روی آندومتریوز تحقیق می‌کنند و مطلع‌اند که چطور باید درمان شود بسیار کم و محدود است. آندومتریوز نیازمند به یک گروه متخصص درمانی شامل پزشک زنان،جراح، پزشک ارولوژ و روانپزشک است. نسبت به شدت و شرایط این بیماری از شیوه‌های درمانی گوناگونی مثل هورمون درمانی،رژیم درمانی و جراحی استفاده میگردد. لاپاراسکوپی روشی جدایی ناپذیر از تشخیص و درمان آندومتریوز به حساب می‌آید که باید گفت فردی که این عمل را انجام می‌دهد حتما باید دارای تخصص زیادی در این خصوص باشد زیرا نداشتن تجربه و اطلاعات کافی، نه تنها مشکل بیمار بهبود نمی‌‌یابد، بلکه دردهای بیشتری به مشکلاتش اضافه میگردد.
شایع ترین سنی که بیماری آندومتریوز بروز پیدا می کند چه سنی است؟
بیماری آندومتریوز را می توان هم در خانم هایی که هم دارای فرزند هیتند و هم ان هایی که تا به حال بچه دار نشده اند مشاهده کرد. این بیماری در سن نوجوانی و جوانی آغاز می شود و بعد از گدشت چند سال خود را نشان می دهد.
آیا جراحی یک روش درمانی مفید محسوب می شود؟
با انجام جراحی ممکن است که درد شما بهبود پیدا کند اما ممکن است حدود 40 تا 80 درصد افرد بعد از انجام جراحی مجدد درد را احساس کنند. در نتیجه می توان گفت که مصرف قرص های که به منظور کنترل بارداری هستند به شدت پیشنهاد می شود.
